THIEN TUONG TEMPLE
Tưởng Niệm Cậu Ba
Qua Hồi Ức Xây Dựng Tu Viện Thiện Tường Nhân Ngày Chung Thất
Cuồn cuộn Trường giang đổ biển Đông
Hùng anh bao lớp cuốn xuôi dòng
Thị phi, thành bại quay nhìn lại
Rốt cuộc không ngoài một chữ KHÔNG!
(Đề Từ mở đầu Tam Quốc Diễn Nghĩa-Sakya Minh-Quang dịch)
Cậu Ba tên thật là Nguyễn Văn Tòng, Pháp danh Tâm Hướng. Nhưng con cháu trong nhà và những người quen biết vẫn thường gọi cậu một cách thân thương là Cậu Ba. Cậu là một người đàn ông có vẻ bề ngoài chậm chạp vì già yếu và nhiều bệnh, nhưng bên trong là một tâm hồn mạnh mẽ, nhiều lúc đến mức “bướng bĩnh”. Nhìn hiện tại, ít ai biết rằng Cậu Ba từng có một thời trai trẻ nhanh nhẹn, hào hoa, là sĩ quan trong quân đội Việt Nam Cộng Hòa. Nhưng thế sự vô thường, anh hùng rồi cũng tóc bạc da mồi; thời cuộc đổi thay, bao công danh sự nghiệp cuối cùng tay trắng, tù đày! Sau đó, Cậu Ba sang Hoa Kỳ định cư cùng chị, em và các cháu.
Cậu Ba ở Hoa Kỳ không vợ không con, sống nương tựa cùng các cháu. Cậu ăn chay trường, tụng kinh và niệm Phật hằng ngày. Nhiều lần tôi đề nghị: “Cậu Ba về chùa ở đi. Cậu một mình không vướng bận, lại hướng Phật tu hành, về chùa cùng tu với thầy cho vui.” Cậu im lặng trầm tư, rồi cám ơn từ chối. Các cháu thấy cậu cô độc, cũng đã nhiều lần khuyên cậu về chùa. Nhưng cậu cũng kiên quyết lắc đầu. Cậu giải thích: Cậu già yếu lại nhiều bệnh, “ba cao một thấp” đều có đủ, ở chùa không có sức công quả, sợ ăn cơm chùa mắc nợ thêm! Thế rồi, cuối cùng cậu vẫn gắn bó với basement của các cháu, nơi trú ngụ mà cũng là đạo tràng tụng kinh, niệm Phật của mình. Cậu Ba có biết, thầy, chị cậu, và các cháu đều thương cậu nhiều lắm không?
Lần đầu tiên gặp cậu là trong tang lễ của ông Lê Hữu Dư, Pháp danh Tuệ Giác Duyên, cha của Thảo Loan, cháu dâu Cậu Ba. Đây cũng là khởi đầu của nhân duyên thành lập đạo tràng, xây dựng Thiền Đường Bát-nhã, sau này là Tu Viện Thiện Tường ở Champaign, Illinois. Champaign không có chùa. Trước đây Phật tử muốn về chùa hay có việc thỉnh sư, phải lái xe từ hai tiếng rưỡi đến ba tiếng, vừa đi vừa về mất gần cả ngày. Thảo Loan, Pháp danh Bửu Lan, nhiều lần tha thiết: “Thầy ơi giúp chúng con xây chùa nơi đây. Chúng con có tâm nhưng không có lực. Anh Linh nhà con biết xây dựng, sẽ làm công quả giúp thầy.” Em trai của ông Lê Hữu Dư-Tuệ Giác Duyên là Lê Phước Đức, Pháp danh Pháp Đạo, và vợ là Hoa Ngọc, những người Phật tử thuần thành, từ Michigan về Champaign dự tang lễ của anh trai, cũng nhiều lần khuyến khích: “Thầy xây chùa ở đây đi, con thấy vùng này chưa có chùa mà nhiều người muốn tu học.” Tôi đã nhiều lần từ chối vì biết trước những khó khăn, thử thách của việc xây chùa, nhất là nơi xa xôi, ít người phát tâm và chưa có nề nếp sinh hoạt Phật giáo như ở đây.
Nhưng sau đó suy nghĩ lại: Các tôn giáo khác còn có những vị đến vùng cao, nơi dân tộc ít người để dựng nhà nguyện, nhà thờ v.v…, tại sao Phật giáo với tinh thần từ bi lại không nghĩ đến những người Phật tử nơi xa xôi, thiếu thốn Chánh Pháp? Bồ-tát Địa Tạng phát nguyện vào địa ngục để độ chúng sinh. Chúng sinh ở địa ngục là chúng sinh cang cường khó độ nhất so với tất cả chúng sinh khác. Cho nên, tính ra, mình làm Phật sự nơi vùng đất Phật Pháp hoang sơ nơi đây vẫn còn thoải mái hơn Bồ-tát Địa Tạng rất nhiều! Suy nghĩ như vậy, cuối cùng tôi đã chấp nhận lời thỉnh cầu làm chùa, cũng như sẵn sàng đối diện những thử thách ở phía trước trong vai trò trụ trì.
Nhìn lại quá trình làm trụ trì ở Hoa Kỳ của mình, quả thực là làm dâu trăm họ! Thầy trụ trì không những phải lo bill nợ hằng tháng, mà còn phải đối diện ghét thương, ấm lạnh của tình người! Cho nên, mình phải có hạnh nhẫn nại và bao dung lớn mới có thể “trụ” lại để kiên “trì” chánh kiến của mình!
Thà trên bồ-đoàn ngồi chết đói
Không vì cơm áo cầu nhân tình!
Hoằng dương một đạo Phật chánh kiến, chánh tín, không mê tín dị đoan, lấy trí tuệ để soi đường dẫn lối, thực sự không dễ chút nào! Trong những lúc khó khăn nhất, nguyện lực, từ bi và nhẫn nại của Bồ-tát Địa Tạng luôn là nguồn khích lệ:
Nơi nào khó khổ con vào
Nguyện làm vơi bớt nỗi đau vô thường
Dù bao chướng nạn, ghét thương
Nát thân nhưng nguyện kiên cường chẳng lay!
(Đại Nguyện-Sakya Minh-Quang)
Sau này quý Hòa thượng, Thượng tọa quen biết và Phật tử học trò ở Cali, Texas... biết tôi làm chùa ở vùng xa xôi, vắng vẻ này, lấy làm tiếc bảo: "Với học vấn và khả năng hoằng Pháp của thầy, lẽ ra nên ở những nơi đông người để lợi ích lớn hơn cho chúng sinh!" Mình cũng chỉ biết mỉm cười, trả lời: "Có lẽ mình có ân nghĩa từ nhiều đời trước với chúng sinh nơi này!" Quả thực,
Riêng một góc trời đất Champaign
Một vùng đất mới, lạ mà quen
Không biết kiếp nào mang ân nghĩa?
Hôm nay dừng lại, nối duyên sen!
(Sakya Minh-Quang)
Nhớ lại những ngày đầu gây dựng đạo tràng thực nhiều kỷ niệm. Thầy trò phải tổ chức tu học lưu động, mượn nhà các Phật tử khác nhau để tụng kinh và thuyết giảng hằng tuần. Vu-lan, Phật Đản hay lễ tết lại thuê hội trường để tổ chức. Cộng đồng người Việt ở Champaign không nhiều, chủ yếu làm hãng xưởng, hay ở trường Đại Học UIUC. Phật tử lại sơ cơ, không có thói quen về chùa vào cuối tuần như những nơi đông đảo khác. Cho nên, để gây dựng phong trào tu học ban đầu rất khó khăn. Nhưng trong những lúc khó khăn, vất vả nhất, Cậu Ba và gia đình luôn có mặt để ủng hộ thầy trong mọi Phật sự!
Gia đình Cậu Ba không giàu, nhưng rất giàu tấm lòng đối với thầy và Tam Bảo. Đúng là, “của một đồng, công một lượng, còn tấm lòng là vô lượng!”. Nhờ vào tấm lòng của Phật tử địa phương và Phật tử khắp nơi mà bút giả đã gieo duyên trên bước đường hoằng Pháp, từ Hoa Kỳ cho đến Canada, châu Âu và Nhật Bản, Thiền Đường Bát-nhã cuối cùng đã được thành lập trong sự hoan hỷ của đại chúng vào năm 2014. Các cháu của Cậu Ba là Linh, Liên cùng các Phật tử địa phương đã bỏ công xây dựng Chánh Điện Thiền Đường Bát-nhã, tiết kiệm được tiền công thợ. Nhìn Cậu Ba cùng với Tuệ Giác Thành, Tuệ Giác Hiền…, những Phật tử ở tuổi U70, cặm cụi đào móng xây nền chánh điện thấy thương làm sao.
Giờ đây Phật tử Champaign đã có một Tu Viện Thiện Tường tương đối trang nghiêm và rộng rãi. Nơi đây là cơ sở cho thầy tiếp tăng độ chúng, dịch kinh, viết sách hằng ngày và quý Phật tử về tu học hằng tuần. Hằng năm lại có hàng trăm Phật tử từ khắp nơi về tham dự khóa tu Xuất Gia Gieo Duyên dưới sự hướng dẫn của chư tôn đức. Sự thành tựu của ngày hôm nay là nhờ vào biết bao công sức, sự hy sinh và tấm lòng Bồ-tát của tất cả Phật tử xa gần, trong đó có Cậu Ba.
Tu Viện Thiện Tường đã hình thành và đang phát triển ngày một trang nghiêm hơn. Nhưng những Phật tử lớn tuổi gắn bó với Tu Viện ngày một vắng bóng, lần lượt về nơi cõi Phật! Vài năm trước, Phật tử Pháp Đạo bất ngờ ra đi. Duyên sao thầy có mặt để trợ niệm cho Pháp Đạo ở giây phút cuối cùng. Hôm nay Cậu Ba lại đột ngột ra đi. Trong mùa dịch bệnh thầy không đi hoằng Pháp các nơi, nên có duyên để lo tang lễ và tuần thất cho cậu. Từ khi cậu mất, các cháu là chị hai Tịnh Đạo, và Thi-Diệu Pháp vẫn về Tu Viện Thiện Tường hằng ngày, cùng tụng Kinh Địa Tạng với sư cô Tường Vân để hồi hướng công đức cho cậu. Hằng tuần các cháu lại về chùa lo tuần thất cho cậu. Hai cha con Liên-Lê thường xuyên về chùa giúp đỡ thầy công quả. Đó là đạo tình của Tu viện và tình thương của các cháu dành cho cậu.
Cậu Ba ra đi trong mùa dịch bệnh, cũng thui thủi một mình như lúc cậu sinh tiền. Cậu lúc sống đã không muốn làm phiền ai, đến khi mất cũng vậy. Nhìn bề ngoài dường như cậu rất cô độc, nhưng thầy biết cậu có niềm vui Phật Pháp và sự tự do tự tại của riêng mình. Cậu không ra đi với hai bàn tay trắng mà ra đi với bao thiện nghiệp mà cậu đã tu tạo trong đời này. Cậu dù không có nhà cửa hay vợ con, nhưng cậu đã để lại biết bao ân nghĩa và thương yêu cho con cháu và mọi người, trong đó có thầy và Tu Viện Thiện Tường.
Đêm mai là Lễ Hoa Đăng tưởng niệm chung thất Cậu Ba. Thầy ngồi đây ôn lại chút đạo tình với cậu qua quá trình xây dựng đạo tràng, hoằng Pháp lợi sinh nơi vùng đất mới. Một lần nữa xin tri ân Cậu Ba. Cậu đời nay tuy chưa có duyên vào chùa, nhưng thân tại gia mà tâm xuất gia, cuối đời trường trai niệm Phật. Thầy xin đốt nén tâm hương, hồi hướng công đức, cầu nguyện Cậu Ba:
Sinh nơi Phật Pháp
Sớm gặp minh sư
Chánh tín xuất gia
Đồng chơn nhập đạo!
Nam-mô Thường Tri Ân Bồ-tát Ma-ha-tát.
Sa-môn Sakya Minh-Quang
Viết đêm ngày 21 tháng 08, năm 2020
Tại Tu Viện Thiện Tường, Champaign, Illinois
