Tỉnh Thế Ca·

醒世歌

-Tác giả: Hám Sơn Đại Sư

-Dịch giả: Sakya Minh-Quang

​

Bài Ca Tỉnh Thức

1. Hồng trần bạch lãng lưỡng mang mang

紅塵白浪兩茫茫

Nhẫn nhục nhu hòa thị diệu phang (phương)

忍辱柔和是妙方

Đáo xứ tùy duyên diên tuế nguyệt

到處隨緣延歲月

Chung thân an phận độ thời quang.

終身安分度時光

Dịch:

Bụi hồng, sóng bạc… cảnh mênh mang!

Nhẫn nhục, nhu hòa… sống mới an

Mọi chỗ tùy duyên qua ngày tháng

Trọn đời an phận giữa nhân gian.

​

2. Hưu tương tự kỷ tâm điền muội

休將自己心田昧

Mạc bả tha nhân quá thất dương

莫把他人過失揚

Cẩn thận ứng thù vô áo não

謹慎應酬無懊惱

Nại phiền tác sự hảo thương lương (lượng).

耐煩作事好商量

Dịch:

Tâm luôn tỉnh thức chớ mê mang

Chuyện người hay dỡ chẳng liên can

Tiếp giao cẩn trọng không rắc rối

Siêng năng, nhẫn nại sẽ vui an.

​

3. Tùng lai ngạnh nỗ huyền tiên đoạn

從來硬弩弦先斷

Mỗi kiến cương đao khẩu dị thương

每見鋼刀口易傷

Nhạ họa chỉ nhân nhàn khẩu thiệt

惹禍只因閑口舌

Chiêu khiên đa vị ngận tâm trường.

招愆多為狠心腸

Dịch:

Xưa nay nỏ cứng dây đứt trước

Thường thấy lưỡi dao dễ tổn thương

Mang họa là do hay lắm chuyện

Lỗi lầm vì sống thiếu tình thương!

​

4. Thị phi bất tất tranh nhân ngã

是非不必爭人我

Bỉ thử hà tu luận đoản trường

彼此何須論短長

Thế sự do lai đa khuyết hãm

世事由來多缺陷

Huyễn xu yên đắc miễn vô thường.

幻軀焉得免無常

Dịch:

Đúng sai đâu nhọc tranh nhân ngã

Hơn thiệt cần chi luận đoản trường

Đời vốn không ai toàn vẹn cả

Xét mình thân huyễn cõi vô thường!

​

5. Ngật ta khuy xứ nguyên vô ngại

吃些虧處原無礙

Thoái nhượng tam phân dã bất phương

退讓三分也不妨

Xuân nhật tài khan dương liễu lục

春日才看楊柳綠

Thu phong hựu kiến cúc hoa vàng.

秋風又見菊花黃

Dịch:

Ăn chút thiệt thòi chẳng có chi

Nhường người một bước lại hề gì?

Mới xem liễu biếc xuân vừa đến

Thu đã cúc vàng, mau quá đi!

​

6. Phồn hoa chung thị tam canh mộng

榮華終是三更夢

Phú quý hoàn đồng cửu nguyệt sương

富貴還同九月霜

Lão bệnh tử sinh thùy thế đắc?

老病死生誰替得

Toan điềm khổ lạt tự thừa đương.

酸甜苦辣自承當

Dịch:

Phồn hoa: đêm ngủ giấc mộng trường

Phú quý: sớm ngày đọng hạt sương

Già bệnh tử sinh, ai thay thế?

Ngọt bùi cay đắng tự đảm đương!

​

7. Nhân tùng xảo kế khoa linh lợi

人從巧計誇伶俐

Thiên tự thung dung định chủ trương

天自從容定主張

Sàm khúc tham sân đọa địa ngục

讒曲貪嗔墮地獄

Công bình chánh trực tức thiên đường.

公平正直即天堂

Dịch:

Người lo xảo kế, khoe lanh lợi

Trời đã thong dong sẵn chủ trương:

Gian dối tham sân… vào địa ngục

Công bình ngay thẳng... cõi thiên đường!

​

8. Sạ nhân hương trọng thân tiên tử

麝因香重身先死

Tàm vị ti đa mệnh tảo vong

蠶為絲多命早亡

Nhất tế dưỡng thần bình vị tán

一劑養神平胃散

Lưỡng chủng hóa khí nhị trần thang.

兩種和氣二陳湯

Dịch:

Sạ có hương thơm nên bị giết

Tằm vì tơ dệt phải thân vong

Thang thuốc bình tâm, tiêu hóa tốt

Dưỡng thần, hòa khí, sống thong dong.

​

9. Sinh tiền uổng phí tâm thiên vạn

生前枉費心千萬

Tử hậu không lưu thủ nhất song

死後空留手一雙

Bi hoan ly hợp triêu triêu náo

悲歡離合朝朝鬧

Thọ yểu cùng thông nhật nhật mang.

壽夭窮通日日忙

Dịch:

Lúc sống phí tâm lo ngàn vạn

Chết đi còn lại chỉ tay không!

Mãi bận buồn vui đời ly hợp

Giàu nghèo, thọ yểu… chẳng lúc xong!

​

10. Hưu đắc tranh cường lai đấu thắng

休得爭強來鬥勝

Bách niên hồn thị hý văn trường

百年渾是戲文場

Khoảnh khắc nhất thanh la cổ yết

頃刻一聲鑼鼓歇

Bất tri hà xứ thị gia hương.

不知何處是家鄉

Dịch:

Xin đừng hiếu thắng mãi tranh cường

Trăm năm tuồng kịch diễn ghét thương

Bỗng chốc trống kèn thu dọn hết

Bàng hoàng không biết chốn gia hương!

​

​

+ Chú thích ảnh: Hình nhục thân xá lợi của Hám Sơn Đại Sư, bốn trăm (400) năm vẫn bất hoại! Ảnh chụp

                   năm 1920.